Kaszel kojarzy się głównie z infekcjami dróg oddechowych. I chociaż faktycznie to jego najczęstsza przyczyna, czasem może on oznaczać zupełnie inne schorzenie. Zaniepokoić powinien zwłaszcza kaszel przewlekły, czyli taki, który utrzymuje się dłużej niż 2 miesiące. O jakich chorobach może on świadczyć?
Możliwe przyczyny przewlekłego kaszlu
Kaszel pojawia się w przebiegu różnych chorób, nie tylko tych dotykających układ oddechowy. Bywa także skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków, np. obniżających ciśnienie, a także narażenia na drażniące substancje, np. pyły czy gazy. Poważnym czynnikiem ryzyka, który prowadzi do rozwoju wielu chorób układu oddechowego jest palenie papierosów oraz bierne narażenie na dym tytoniowy.
Najczęstsze schorzenia wywołujące przewlekły kaszel to:
- astma,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- rozstrzenie oskrzeli,
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- nowotwory układu oddechowego,
- choroby układu krążenia, np. niewydolność serca, arytmia[1].
Objawy, które mogą towarzyszyć przewlekłemu kaszlowi
Czasami oprócz kaszlu pojawiają się także dodatkowe objawy. Wiele zależy od jego przyczyny, np. palenie papierosów powoduje chrypkę, a odkrztuszanie jest nasilone zwłaszcza rano. Z kolei, jeśli kaszel jest wywołany przez refluks żołądkowo-przełykowy, będą mu towarzyszyć związane z nim dolegliwości, np. zgaga czy kwaśne odbijanie. Te dodatkowe objawy to ważne wskazówki dla lekarza, które mogą pomóc mu znaleźć przyczynę przewlekłego kaszlu.
Symptomy, które powinny zaalarmować i skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty, to:
- duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- utrata masy ciała,
- trudności w przełykaniu,
- krwioplucie,
- ciągły stan podgorączkowy.
Co pomoże złagodzić kaszel?
Leczenie przewlekłego kaszlu różni się w zależności od jego przyczyny i powinno być dobrane przez lekarza. Wspomagająco można jednak stosować preparaty, które poprawią komfort oddychania oraz złagodzą męczący odruch kaszlowy.
W większości przypadków przewlekły kaszel przebiega z nadprodukcją wydzieliny. W drogach oddechowych rozwija się stan zapalny, który zwiększa wytwarzanie gęstego, lepkiego śluzu. Odkłada się on w oskrzelach i zaburza ich prawidłową pracę. Oblepia też rzęski, które wyściełają nabłonek dróg oddechowych, przez co nie mogą one efektywnie ich oczyszczać.
Preparaty, które mogą pomóc pozbyć się flegmy z oskrzeli, to syropy i tabletki na kaszel mokry, zawierające np. ambroksol. Nasila on produkcję rzadkiej wydzieliny, która upłynnia gęsty śluz zalegający w drogach oddechowych i zmniejsza jego lepkość. Ponadto stymuluje ruchy rzęsek i wspomaga ich pracę. Dzięki temu odkrztuszanie przychodzi łatwiej i jest bardziej efektywne[2].
Ambroksol pobudza też wydzielanie surfaktantu, który jest niezbędny do prawidłowej pracy pęcherzyków płucnych. Badania wykazały, że stosowanie tej substancji zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zaostrzenia m.in. przewlekłego zapalenia oskrzeli1.
Kiedy kaszel trwa niepokojąco długo, warto udać się do lekarza, który zleci odpowiednie badania. Nie należy odkładać wizyty – im wcześniej zastosuje się dopasowane leczenie, tym większa szansa na jego lepsze efekty.
[1] Krenke, R., Chorostowska-Wynimko, J., Dąbrowska, M., Bieńkowski, P., Arcimowicz, M., & Grabczak, E. et al. (2018). Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ, 4(6), 425-452.
[2] Jędrzejek, M., Pokorna-Kałwak, D., & Mastalerz-Migas, A. (2020). Praktyczne zastosowanie leków mukoaktywnych. Lekarz POZ, 1: 14-19.